Mosty kruszwickie

W Kruszwicy zbiegały się szlaki wodno-lądowe z różnych kierunków. Przez miasto prowadziły drogi do Kołobrzegu, Konina, Poznania lub przez Bydgoszcz do Gdańska, a w kierunku południowo-wschodnim na Ruś Kujawską.
Bagnista linia górnej Noteci i równoległe z nią rozciągające się wielkie jeziora utrudniały komunikację, dlatego pobudowano w Kruszwicy mosty i przeprawy łączące brzegi wschodni i zachodni Gopła.
Początkowo dogodnym miejscem do przeprawy był Ostrów (wyspa) leżący na Gople, oblany dwoma ramionami jeziora. Na nim z pewnością znajdowała się komora celna (potwierdzona w 1252 roku przez księcia Kazimierza Konradowica).
W średniowieczu Kruszwica posiadała już most pobudowany w miejscu największego zwężenia Gopła, łączący rejon kościoła pw. św. Piotra z osadą Rybaki (dziś ulica Rybacka).

Duży most

Most miejski

Ten średniowieczny obiekt został odnaleziony w trakcie badań podwodnych, prowadzonych w 1976 roku. Zachował się on w postaci reliktów konstrukcji drewnianych. Obecnie zastępuje go przesunięty nieco na północ żelbetonowy most samochodowy, łączący ulicę Zamkową z ulicą Kościuszki.
Historia mostu miejskiego łączyła się przez wieki z losami Kruszwicy. Wielokrotnie był on niszczony i odbudowywany. Często, kiedy most był nieczynny, aby przeprawić się przez Gopło korzystano z  promu. Jednakże  przy dużej fali oraz w czasie zimowym, kiedy wody jeziora były skute lodem, przeprawa ta była często niemożliwa.
W ramach pierwszego rozbioru Polski w 1772 roku Kruszwica została wcielona do Prus. Zaborca wybudował nowy most, który widnieje już na planie z 1837 roku. Został on również uwieczniony na zdjęciach i rycinach z przełomu XIX i XX wieku. Była to drewniana wysokowodna konstrukcja z dwoma przęsłami żeglugowymi, która dzięki licznym remontom i naprawom przetrwała zabory i czasy międzywojenne. Jego budowa była możliwa dzięki obniżeniu się poziomu wody w Gople (78/77 n.p.m.), w wyniku czego płytsze przepływowe zachodnie ramię okalające Mysią Wieżę utworzyło zatokę.

Most w północnej części miasta

Drugi współcześnie istniejący most znajduje się w północnej części miasta. Został on zbudowany przez cukrownię dla kolejki wąskotorowej dowożącej buraki z okolicznych wsi. Od początku miał wydzielone przejście dla pieszych. Obecnie jest to mostek spacerowy połączony z ciągiem ścieżek pieszo-rowerowych, z pięknym widokiem na północne granice jeziora i ujście Noteci z Gopła.

Most zwodzony

Most zwodzony na Wzgórzu Zamkowym

W XIV wieku wraz z „kazimierzowskim” zamkiem  powstał na wyspie zwodzony most łączący bramę zamkową z podzamczem (przy bramie znajdowała się wieża bramna). Most ten został częściowo zrekonstruowany w 2011 roku. Pomost widokowy połączony z reliktami średniowiecznej bramy zamkowej nawiązuje formą do znanego z ikonografii zwodzonego mostu zamku w Kruszwicy (rycina Swiddego wg rysunku Dahlberga). Obraz przedstawia stan mostu z połowy XVII wieku, ale jego charakterystyczna  jednoprzęsłowa, wieszakowa forma pozwala przypuszczać, że powstał on w XVI lub 1. poł. XVII wieku. Dlatego właśnie przy rekonstrukcji mostu, w celu uzyskania najbardziej prawdopodobnej formy, korzystano z rozwiązań i detali z tamtego okresu. Pomost posiada modrzewiowe filary oparte na licowanych kamieniem żelbetowych fundamentach.